9 класс

Мэты:

• даць паняцце пра ўскосную мову як сродак перадачы зместу чужога выказвання, асаблівасці яе будовы, сінтаксічную сінаніміку сказаў з простай і сказаў з ускоснай мовай (спосабы замены простай мовы на ўскосную);
• выпрацоўваць уменні знаходзіць у тэкстах сказы з ускоснай мовай, інтанаваць іх, вызначаць асаблівасці будовы;
• замяняць простую мову на ўскосную;
• удасканальваць уменні правільна пунктуацыйна афармляць сказы з простай і ўскоснай мовай.

І. Вывучэнне новага матэрыялу і замацаванне вывучанага

А. Самастойнае прачытанне тэатэтычнага матэрыялу §34

• Што перадае ўскосная мова?
• Якія тыпы складаназалежных сказаў уяўляе ўскосная мова?
• Якімі правіламі трэба карыстацца пры замене простай мовы на ўскосную?

Б. Замацаванне вывучанага.

1. Пр. 248 (выпішыце спачатку сказы з простай мовай, а пасля - з ускоснай. Растлумачце розніцу ў пастаноўцы знакаў прыпынку ў сказах, арфаграмы ў выдзеленых словах).

2. Пр. 249 (прачытайце тэкст і раскажыце, выкарыстоўваючы ўскосную мову, што раяць дзяўчыне яе бацькі і сяброўка. Перабудуйце сказы з простай мовай у сказы з ускоснай мовай, запішыце іх).

3. Пр. 252 (у якіх прыкладах парушаны правілы замены простай мовы на ўскосную? Адрэдагаваныя сказы запішыце правільна).

4. Пр. 253 (сказы з простай мовай перабудуйце ў сказы з ускоснай і запішыце. Зрабіце сінтаксічны разбор аднаго сказа з ускоснай мовай).

ІІ. Дамашняе заданне

§34, пр. 250 (складзіце або выпішыце з мастацкай літаратуры па 3 сказы з простай і ўскоснай мовай); пр. 251 (спішыце сказы, расстаўляючы патрэбныя знакі прыпынку).

Мэты:

• сфарміраваць уяўленне пра формы маўлення маналог і дыялог, асаблівасці іх будовы, даць паняцце пра афармленне дыялогу на пісьме;
• замацоўваць уменні вызначаць маналагічнае і дыялагічнае маўленне;
• правільна пунктуацыйна афармляць дыялагічнае маўленне;
• ствараць дыялогі на пэўную тэму, інтанаваць іх.

І. Вывучэнне новага матэрыялу і замацаванне вывучанага

А. Самастойнае азнаямленне з тэарэтычным матэрыялам §33

• Што абазначаюць словы маналог і дыялог?
• Як афармляецца дыялог на пісьме?
• Як афармляецца маналог на пісьме?

Б. Замацаванне вывучанага.

1. Пр. 242 (выпішыце азначэнні дыялогу і маналогу, параўнайце гэтыя азначэнні з ужытымі ў правіле. Што іх аб’ядноўвае і адрознівае?)

2. Пр. 243 (адзін з дыялогаў запішыце ў радок. Пракаменціруйце, як пры гэтым мяняюцца знакі прыпынку)

3. Пр. 247 (выканайце інтэрактыўнае заданне па тэме “Знакі прыпынку ў канструкцыях з чужой мовай”)

ІІ. Дамашняе заданне

§33, пр. 244 (складзіце дыялог на адну з тэм: “Сустрэча з аднакласнікам”, “У кнігарні”, “Пасля спектакля”).

Мэты і задачы:

• даць паняцце пра спосабы перадачы чужой мовы;
• пашырыць веды пра будову сінтаксічных канструкцый з простай мовай, іх пунктуацыйнае афармленне;
• удасканальваць уменні знаходзіць у тэкстах сінтаксічныя канструкцыі з простай мовай, інтанаваць іх, вызначаць асаблівасці будовы, будаваць іх схемы, правільна пунктуацыйна афармляць сінтаксічныя канструкцыі з простай мовай.

І. Вывучэнне новага матэрыялу і замацаванне вывучанага.

А.Прагляд відэаролікаhttps://www.youtube.com/watch?v=8SVwBWKjCqc&feature=youtu.be

Б. Вывучэнне новай тэмы.

Самастойнае прачытанне тэарэтычнага матэрыялу §32

• З якіх частак складаюцца сінтаксічныя канструкцыі з простай мовай?
• Што ўказваюць словы аўтара?
• Якое месца ў сказе займае простая мова?

В. Замацаванне вывучанага.

1. Пр. 235 (спішыце сказы, правільна афармляючы іх на пісьме).

2. Пр. 236 (спішыце, правільна афармляючы сказы з простай мовай. Пабудуйце схемы сказаў. Вусна пракаменціруйце пастаноўку знакаў прыпынку).

3. Знайдзіце адпаведнасць паміж канструкцыямі з простай мовай (канструкцыі пунктуацыйна не аформлены) і іх схемамі.

А. Па назве вёскі можна здагадацца што яе заснавальнікі з цяжкасцю адваёўваючы ў балота і лесу ладны кавалак зямлі радасна крычалі Вось дык ляда

Б. Вельмі ж на полі ўрадзіла ярына падумаў ён невядома чаму

В. Яно ўсё пройдзе з’явілася новая думка ўсё забудзецца а жыццё будзе яшчэ доўгім

1. “П”, ̶ а.

2. “П, ̶ а, ̶ п...”

3. А: “П!”.

ІІ. Дамашняе заданне.

§32, пр. 240 (запішыце сказы, правільна іх аформіце).

Мэты і задачы:

• падагульніць і сістэматызаваць веды пра складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак, іх пунктуацыйнае афармленне;
• удасканальваць уменні праводзіць структурны і сэнсавы аналіз складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак;
• правільна пунктуацыйна афармляць складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак.

І. Актуалізацыя ведаў вучняў.

• якія сказы называюцца складанымі сказаміз рознымі відамі сувязі частак?
• якія разнавіднасці складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак існуюць?
• у якіх стылях выкарыстоўваюцца складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак?
• якія знакі прыпынку ставяцца паміж часткамі ў складаных сказах з рознымі відамі сувязі частак?

ІІ. Самастойная праца.

А. Адзначце складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак.

1. Днём прыпякала, стаяла гарачыня, а вечарамі наступала прахалода, адчуваўся надыход блізкай восені.

2. Бабуля, як заўсёды, іх ужо чакала, насмажыла дранікаў і, калі яны з’явіліся, адразу пасадзіла за стол, хоць Прося галоднымі іх ніколі не выпраўляла...

3. Дождж даўно прайшоў, сонца прыпякала і хацелася спаць.

4. Вася адправіўся з сябрамі па рацэ на байдарках, а Андрэйку бабуля прасіла пабыць хоць тыдзень у яе ў вёсцы.

Б. Адзначце складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак (з падпарадкавальнай і злучальнай).

1. Хачу, каб у свеце і ў песні маёй зямля больш не плакала горкай слязой, каб людзі, і дрэвы, і птушкі спявалі, і кветкі цвілі, азараючы далі...

2. Іосіф ішоў па лузе, даўно скошаным, на якім крыху адрасла мяккая атава, і ягоныя сляды нагадвалі сляды ад двух палазоў.

3. Птушкі, што збіраліся зімаваць у лесе, смела садзіліся на паваленае дрэва, і за цэлы дзень ніхто ні разу не спудзіў іх.

4. Дзень быў няроўны: то пасвятлее, то зноў насунуцца нізкія кужэльныя хмары, абложаць усё неба...

В. Правільна расстаўце знакі прыпынку ў складаным сказе з рознымі відамі сувязі частак.

Пасля абеду калі перастаў ісці дождж раптам сціх вецер і выглянула сонца.

ІІІ. Дамашняе заданне.

§31, пр. 231 (знайдзіце ў тэксце складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак, зрабіце іх сінтаксічны разбор).

Сінтаксічны разборскладаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак на стар. 207-208 падручніка.